Nysa – Dawne Miasto Twierdza

Nysa miasto położone w kotlinie u zbiegu rzek Nysy Kłodzkiej i Białej Głuchołaskiej, uchodziła już w wieku XVI za perłę architektury śląskiej. Określano ją jako „panoramę stu wież” – a tworzyły ją wieże licznych kościółków, ratusza i baszt obronnych murów.

Miasto leży w województwie opolskim i jest to najludniejsze miasto Polski położone na obszarze gminy wiejsko-miejskiej. Nysa jest jednym z najstarszych miast śląskich. Prawdopodobnie już w X wieku istniała tu osada. Po burzliwych czasach działań wojennych, w tym także II Wojny Światowej w marcu 1945 roku miasto obróciło się w gruz w przeszło 60 proc. zabudowy. Były to największe w dziejach miasta zniszczenia, zburzony został średniowieczny ratusz i większość zabytkowego śródmieścia.

W odbudowie miasta uwzględniono zachowanie historycznego planu śródmieścia i renowację możliwych do uratowania zabytków. W śródmieściu mieszczącym się w obrębie dawnych murów obronnych a dzisiejszych plant, należy szukać najcenniejszych zabytków tego miasta. Są to: kościoły św. Jakuba, św. Barbary, św. Piotra i Pawła oraz Wniebowzięcia Panny Marii wraz z kompleksem Carolinum, dworzec i pałac biskupi, zabytkowe kamieniczki w Rynku, Dom Wagi Miejskiej i wieże średniowiecznych fortyfikacji miejskich.

Z historii tego miasta warto poznać tą część odnosząca się do określenia go mianem „miasto twierdza”. Okres wojny trzydziestoletniej odcisnął się pierwotnie na cennej zabudowie miasta, to czas upadku miasta. Od 1741 roku Nysa była pod panowaniem Prus i stała się tytułowym miastem-twierdzą. Zmieniło to całkowicie charakter miasta, lecz zdało egzamin podczas obrony miasta przed wojskami Napoleona. Jednocześnie jednak status miasta-twierdzy doprowadził do ogromnych zniszczeń. Dowodem tego są kule armatnie wmurowane w Dom Wagi Miejskiej.

Ostatni raz zamieniono miasto w twierdzę w 1945 roku, a najgorszy pogrom miasta odbył się w marcu 1945 roku, kiedy podczas zajmowania przez Armię Czerwoną zniszczonych zostało wiele budynków, m.in. Dom Wagi Miejskiej (po wojnie odbudowany) oraz gotycka, 94-metrowa, wieża ratuszowa, najwyższa, jak dotąd, budowla miasta. Ogółem zniszczeniu uległo ok. 60% zabudowy miasta.

Nysa była twierdzą uważaną za jedną z najsilniejszych i najnowocześniejszych w ówczesnej Europie. W kalendarium twierdzy zapisały się takie wydarzenia jak:
1594

– Budowa pierwszych nowożytnych fortyfikacji wg. projektu Johanesa Schneidera z Lindau
– 1618 – 1648 Wojna Trzydziestoletnia
– 1621 Zdobycie i splądrowanie miasta przez margrabiego von Jagerndorf
– 1632 Elektor saski Jan Jerzy I Wettyn zajmuje miasto
– 1643 Przebudowa umocnień wg. wg. szkoły holenderskiej i nowowłoskiej
– 1643-1700 Budowa Bastionu św. Jadwigi
– 1740-1756 Budowa górnych i rozbudowa dolnych obwarowań
– 1741 Zdobycie miasta przez króla pruskiego Fryderyka II
– 1741 Rozpoczęcie rozbudowy Twierdzy wg. projektu holenderskiego inżyniera Corneliusa von Walrawe. Budowa m.in. Reduty Kapucyńskiej, Reduty Kardynalskiej, Fortu Prusy, Fortu Wodnego
– 1742-1756 Wzniesienie Obwałowań Jerozolimskich wewnętrznych. Przebudowa Bastionu św. Jadwigi
– 1742-1745 Budowa Przeciwstraży Kleszczowych
– 1745 Przebudowa Fortu Wodnego
– 1748 Budowa Reduty Jerozolimskiej wchodzącej w skład Obwałowań Jerozolimskich wewnętrznych
– 1758 Oblężenie przez wojska austriackie. Budowa Wysokiej Baterii
– 1767-1774 Budowa Obwałowań Jerozolimskich zewnętrznych według projektu Lefevre’a i von Castillona
– 1771-1776 Modernizacja Fortu Prusy. Rozbudowano m.in. chodniki przeciwminowe i wzniesiono trzy flesze
– 1774-1791 Budowa Obwałowań Wysokich
– 1807 Wojny Napoleońskie, oblężenie i bombardowanie miasta przez oddziały wirtemberskie zakończone kapitulacją
– 1809-1849 Drobne ulepszenia i przebudowa fortyfikacji
– 1849 Budowa Nowej Fleszy
– 1865-1867 Modernizacja Obwałowań Wysokich
– 1865 Budowa tymczasowych Fortów I i II
– 1865-1888 Modernizacja obwarowań i budowa fortów na przedpolu
– 1866 Budowa tymczasowego Fortu III 
 1871-1878 Przebudowa Fortów I, II i III na forty stałe
– 1875 Budowa Obwałowań Kolejowych
– 1878-1883 Budowa Niskiej Baterii
– 1878-1880
– przebudowa Fortu Wodnego. Wtedy zyskał postać czworobocznej lunety, otoczone wałami ziemnymi, zamkniętej wałem szyjowym
– 1881-1883 Rozbudowa i wzmocnienie Fortu III
– 1903 Nysa oficjalnie przestaje być twierdzą. Obiekty forteczne w większości pełnią rolę magazynów i więzień
– 1910 Budowa Kasyna Oficerskiego w narożu Reduty Kapucyńskiej
– 1910 Przekształcenie Fortu Wodnego na magazyn amunicji.
– 1914 Przekształcenie Fortu Prusy na magazyn sprzętu wojskowego
– 1914-1921 I Wojna Światowa. Obiekty forteczne pełniły często rolę więzienia i obozu jenieckiego.
– W nieistniejącym już Forcie Ziemnym na placu Paderewskiego osadzono uczestników III Powstania Śląskiego.
– 1918 Umocnienia Obwałowań Kolejowych przekształcono w park, a kazamaty na magazyny.
– 1926-1934 Wyburzenie części Obwałowań Jerozolimskich wewnętrznych
– 1934 Forty I, II i III zamienione na magazyny broni i amunicji
– 1939-1945 II Wojna Światowa. W Nysie znajdowała się filia obozu Gross Rosen, a miasto ponownie ogłoszono Twierdzą
– 1945 Zdobycie Nysy przez wojska radzieckie.

Obecnie miasto organizuje coroczne Dni Twierdzy Nysy, na które zjeżdżają turyści z całego kraju. W Nysie oprócz zabytków architektury miasta można zwiedzać także Bastion św. Jadwigi oraz Fort Wodny. Bez problemu znajdziemy tu restaurację, bądź hotel, a wieczorem możemy wybrać się do pubu. Nysa to także atrakcyjne miasto dla uprawiania sportów wodnych, na zapaleńców czeka piękne jezioro oraz rzeka. Znajdują się tu liczne ścieżki na piesze wędrówki, np. Szlak Pielgrzyma oraz ścieżki rowerowe. Licznych atrakcji miasta nie sposób wyliczyć dlatego najlepiej zobaczyć je osobiście.

Warto odwiedzić to naznaczone historią, piękne miasto.

Aktualne informacje o wydarzeniach w Nysie znajdziecie Państwo na: um.nysa.pl

M-S-M

Rezerwacja noclegów: noclegi w województwie opolskim

Wycieczka na Islandię - Co warto zobaczyć?
Islandia, kraj ognia i lodu, jest miejscem, które zachwyca swoją niezwykłą przyrodą i krajobrazami, jakich...
Wakacje All Inclusive LATO 2024 - Dlaczego warto zarezerwować już teraz?
Wakacje First Deal czy Last Minute? Planowanie wymarzonych wakacji to czasem wyjątkowe wyzwanie. Szukając...
Podróż do Tajlandii - internet mobilny na wyjazd
Podróż do Tajlandii – internet mobilny na wyjazd Podróżowanie do egzotycznych zakątków takich...
Stronie Śląskie Atrakcje - Krótki przewodnik po najbardziej dziewiczym fragmencie ziemi kłodzkiej.
Stronie Śląskie, położone w malowniczym sercu Gór, stanowi jedno z tych miejsc na mapie Polski, które...
Jak dojechać do Kwidzyna z Gdańskiego lotniska?
Witaj w sercu północnej Polski, w Gdańsku – mieście o bogatej historii, malowniczych uliczkach i otwartym...
20 Najciekawszych atrakcji w Zamościu dla młodzieży
Zamość to miasto o bogatej historii i kulturze, które oferuje wiele atrakcji zarówno dla młodszych, jak...