Jura krakowsko-częstochowska to jedna z największych krain geograficznych Polski. To właśnie tam znajduje się wiele punktów, których żal byłoby nie odwiedzić. Zabytkowe kościoły, średniowieczne zamki, fortyfikacje obronne to tylko niektóre z atrakcji, które można odnaleźć podczas wycieczek szlakiem Orlich Gniazd. Warto wybrać ją na trasę rodzinnej wycieczki, aby nie tylko wspólnie spędzić czas, ale też przejść przez cenną lekcję historii.
Piotr Zielonacki
Turit.pl
Słynne Orle Gniazda to ruiny zamków nazwane tak od swojego usytuowania na płaszczyznach wysokich skał. Jest ich aż 25, a Szlak Orlich Gniazd opisany po raz pierwszy przez wybitnego krajoznawcę Kazimierza Sosnowskiego liczy sobie łącznie 163 km. O tym, że jest to trasa niezwykła świadczy fakt, iż Szlak został wpisany z numerem jeden do polskiego rejestru znakowanych szlaków pieszych. O takim wyborze zadecydowały jego wyjątkowe walory krajobrazowe, ciekawe ukształtowanie terenu i znajdujące się na jego terenie liczne zabytki.
Zaletą tej trasy jest fakt, że jest ona doskonałym pomysłem zarówno na wycieczkę rodzinną, jak i wypad w gronie znajomych. Można ją pokonać niemal w całości samochodem, decydując jaką część trasy chcemy przejść pieszo, a jaki odcinek przejedziemy. Dzięki temu można się na nią wybrać także z dziećmi i przy trochę gorszej, jesienno-zimowej pogodzie.
Trasę Szlakiem Orlich Gniazd tradycyjnie zaczyna się od Doliny Prądnika i Ojcowskiego Parku Narodowego (szlak niebieski i czerwony). Ten przystanek w weekendowym wypadzie zauroczy każdego piechura głębokimi wąwozami, zielonymi dolinkami i skupiskami skałek wapiennych. Na trasie tej pieszej wędrówki nie można pominąć licznych jaskiń z ciekawymi stalagmitami i stalaktytami, a zwłaszcza dwóch najbardziej znanych, czyli jaskiń: Łokietka i Ciemnej. Ważnym punktem wycieczki są malownicze ruiny Zamku w Ojcowie oraz drewniana kaplica Na Wodzie, zbudowana na palach wbitych w dno rzeki. Co prawda z zamku pozostały tylko zajmujące powierzchnię 6000 m2 fragmenty murów obronnych, wieża, budynek bramny i resztki filarów mostowych oraz ruiny budynku z XVII wieku, lecz warto je zobaczyć i zapoznać się z historią tego obiektu, którego powstanie datuje się zgodnie z tradycją na panowanie Kazimierza Wielkiego. Wśród możnych władających zamkiem na przestrzeni wieków znaleźli się m.in.: Jan Boner, Mikołaj Koryciński herbu Topór, Stefan Koryciński i Teofil Załuski. Niestety po 1826 roku, gdy opuścili go ostatni mieszkańcy, zaczął on podupadać i pomimo planów odbudowy, które miał jego kolejny właściciel – Wojciech Prendowski – nie udało się go przywrócić do użytku.
Ojców to nie tylko zabytki i piękne krajobrazy, ale także bogactwo fauny i flory – żyją tu dziki, sarny, liczne gatunki ptaków i owadów, a wśród rzadkiej roślinności znajduje się m.in. brzoza ojcowska.
Po wizycie w Ojcowie, która może zająć nawet cały dzień, jeśli zdecydujemy się na spacer po Ojcowskim Parku Narodowym, warto chociaż na chwilę zaglądnąć do Wysocic, aby zobaczyć wyjątkowy zabytek polskiej średniowiecznej architektury, czyli romański kościół pw. św. Mikołaja. Kościół zachował się w niemal niezmienionym stanie, a znajduje się w nim m.in. tzw „Madonna z Wysocic” – posąg Matki Bożej z Dzieciątkiem z XIII wieku.
Na trasie jesiennej wycieczki Szlakiem Orlich Gniazd nie może zabraknąć wizyty w Grodzisku. To właśnie tam zobaczymy Kaplicę Najświętszej Marii Panny oraz pustelnię błogosławionej Salomei- przełożonej sióstr Klarysek. Wśród grodziskowych fortyfikacji natkniemy się na posągi królów wraz z żonami. Henryk Brodaty oraz Bolesław Wstydliwy to Ci najznamienitsi, uwiecznieni w kamieniu.
Pieskowa Skała to najlepiej zachowana z małopolskich atrakcji na Szlaku Orlich Gniazd. Komnaty zamkowe są doskonale odrestaurowane, a w klimat renesansu wprowadzi nas muzeum znajdujące się na terenie zamku. „Zmiany w sztuce na przestrzeni dziejów” to jedna ze stałych ekspozycji, które można oglądać w Piaskowej Skale. Najstarsze wiadomości o Pieskowej Skale pochodzą z 1315 roku, jednak to za czasów Kazimierza Wielkiego wybudowano zamek w jego obecnej lokalizacji. Początkowo składał się on z 2 części – górnej i dolnej, z czego górna część z wieżą zamkową, którą zamieszkiwano jeszcze w XV wieku, nie dotrwała naszych czasów. Dzisiejsze zabudowana zamkowe zajmują jego wcześniejszą, dolną część. Tymczasem zamek przez wieki pozostawał we władaniu rodziny Szafrańców, którzy otrzymali go od Ludwika Węgierskiego. Do rozbudowy zamku szczególnie przyczynił się Stanisław Szafraniec, wojewoda sandomierski, który wybudował w Pieskowej Skale okazałą renesansową rezydencję z pięknym dziedzińcem arkadowym, bogato zdobionym rzeźbami. Po śmierci Jędrzeja, ostatniego przedstawiciela rodu zamek kilkukrotnie zmieniał właścicieli, trafiając m.in. w ręce Jana Zebrzydowskiego i jego syna Michała, który ufundował w zamku wspaniałą kaplicę św. Michała, a następnie przeszedł we własność rodziny Wielopolskich. Nowi właściciele odpowiadają za jego gruntowne wyremontowanie i przebudowanie w XVIII wieku. Jednak kolejne lata wiązały się z coraz większym niszczeniem zamku, który na początku XX wieku uratowała powołana w tym celu Spółka Akcyjna, której inicjatorami byli Adolf Dygasiński i Józef Zawadzki. W czasach powojennych na Zamku otworzono muzeum, zasilone zbiorem eksponatów z Zamku Królewskiego na Wawelu, które działa w nim do dziś.
Odwiedzając Pieskową Skałę nie sposób też zapomnieć o jednym ze znaków rozpoznawczych Szlaku Orlich Gniazd, czyli maczudze Herkulesa, na którą widok rozprzestrzenia się z krużganków zamku.
Ruiny zamku w Rabsztynie, to kolejny obiekt, który warto odwiedzić podążając tym szlakiem. Podziwiać można pozostałości zbudowanego na skale gotyckiego zamku górnego oraz mury zamku dolnego, który przez wieki był rezydencją szlachecką. Rabsztyn służył za siedzibę wielu znamienitych rodów: Tęczyńskich, Melsztyńskich, Bonerów oraz Myszkowskich. Podupadający zamek zniszczyli pod koniec XIX wieku poszukiwacze skarbów, wysadzając zamkową basztę.
Ostatnim punktem na małopolskim szlaku orlich gniazd jest Bydlin, gdzie zachowały się ruiny zamku oraz kościoła. Ta pozycja na turystycznej trasie jest najbardziej znana z bitwy pod Krzywopłotami w której udział brały legiony Piłsudskiego. To właśnie ze wzgórza zamkowego rozpoczęły walkę polskie oddziały.
Kolejne punkty szlaku znajdują się już na terenie Śląska. Tymczasem podróżując Szlakiem Orlich Gniazd na pewno warto podzielić swoją wycieczkę na 2 części – małopolską oraz śląską i odbyć dwie weekendowe wycieczki. W czasie wypadu szlakiem małopolskim, dobrze zatrzymać się w Krakowie, który oferuje bogaty wybór atrakcji na weekend lub zdecydować się na bardziej kameralną opcję, czyli nocleg w jednej z małych miejscowości, które będziemy mijać podążając szlakiem Orlich Gniazd. W porze letniej można też skorzystać z jednego z kilku pól namiotowych, które znajdują się w okolicy szlaku , wtedy też śmiało można zdecydować się na wycieczkę rowerową.
Źrodło: PR